Elmam 6 aylık

Elmanız büyüyor. Yavaş yavaş yatar pozisyondan dik pozisyona geçmeye çalışır. Yattığı yerden kafasını kaldırarak oturmaya çalışır. Doğduğundan beri yüz üstü durmaya alıştırılan bebekler ense ve sırt kasları geliştiği için, daha kolay dik pozisyona geçerler. Bebeğinizi kollarından tutarak çektiğinizde kafası geriye düşmeden dik kalacaktır, omurga dik olarak öne gelecektir. Ense ve sırt kasları bebeğinizi dik tutacak kadar geliştiğinde, bebeğiniz kendisi dengesini koruyarak oturacaktır.  Eğer Elmanız sırtını dik tutabiliyorsa destekleyerek oturtabilirsiniz. Bu durumda dengesini kaybedip düşme ihtimaline karşı arkasını, yanlarını yastıklarla beslemelisiniz. Tam oturamayan bebekleri bir kutu, çamaşır sepeti gibi bir yerde oturtmanız dik durmasını kolaylaştıracaktır. Düşeceği zaman eli ile iki tarafı tutarak dengesini koruyacak ve kısa zamanda kendisi oturmayı başaracaktır. Sırta ve ense kasları tam gelişmeyen bebekler önceleri kısa süre dik oturabilir ama bir süre sonra sırtını dik tutamadığı için, kendisini taşıyamaz ve öne doğru eğilmeye başlar.  Bu durumda daha fazla kendisini taşımasına izin vermeyin, ya siz onu dik tutacak şekilde kucağınıza alın ve destekleyin veya ana kucağı, puset, mama iskemlesi gibi bir yerde onu bağlayarak sırt kaslarına destek olun. Sırt kasları yeterince geliştiğinde otururken dengesini koruyacak, öne eğilip bir oyuncak alıp tekrar sırtını dik pozisyona getirecektir. Yakında karın üstü pozisyondan elleri üzerine kalkarak kendisi oturur pozisyona geçebilir. Bebekler oturmaktan hoşlanır. Dünyayı dikey görmek onun için değişik bir tecrübedir. Çok nadir bebek bu ayda emekleyebilir. Bazı bebekler karın üstünde komando gibi sürünebilir.  Çok nadir bebek bu aylarda tutunarak ayakta durabilir veya kendisi tutunarak ayağa kalkabilir.

Bu dönemde elleri ve ayakları ile oynar. Çoraplarını çekip çıkarmaya çalışır. Kısa süreler kendisini oyalar. Bazen sessizce kendi kendine yatakta oyalanırken bulabilirsiniz. Kullanılan zararsız eşyaları oynaması için verin. Mesela bir mendil. İzleyin. Bir süre oyalanacaktır. Ağzına götürüp emecek, ısıracak ve sonucu izleyecektir. Oyun halısı hala çok güzel bir oyun alanı olmaya devam eder. Bebekken siyah beyaz gibi kontrastları ayırabilirken, artık renk tonlarını ayırabilir. Bu dönemde renkli kitaplar, oyuncaklar onun favorisi olur. İki eline iki obje alabilir bir elinden diğerine oyuncakları geçirebilir.

Seslere döner. Adını bilir. Ona değişik sesler dinletin. Rüzgar gülü sesi gibi değişik sesler, anahtarlık sesi, değişik çıngıraklar, şişe içinde sallanan taşlar vs gibi sesler dinletin. Kaval, fülüt, mızıka vs gibi ses çıkaran aletler ile ona ses verin. Artık adı söylendiğinde döner, ondan bahsettiğinizi anlar. Başkaları ile onun hakkında konuştuğunuzda kafasını size çevirir. Sizin dudak hareketlerinizi izleyerek sesleri taklit etmeye çalışır. Tek heceler çıkarmaya başlar. Sesler ile yüzler arasında bağlantı kurar, arkası dönükken anne babasının sesini tanır. Mutluyken güler, neşeli sesler çıkarır, kızınca sinirlenince bağırır, üzülünce ağlar. Sizin değişik ses tonlarınıza tepki verir.  Temel kelimelerin çoğunu anlar.  6 aylık olana kadar “anne baba” demeyi deneyebilir. Siz de onun çıkardığı sesleri taklit etmeye çalışın.  Bu dönemde bebeğinizle bol bol konuşun. Elmanız lisan öğrenmeye bu aylarda başlar. “To” dediğinde “evet bu top” derseniz kısa zamanda onun “to” su “top” olacaktır. Artık hece tekrarları yapabilir. Çıkarabildiği bir sesi bıkana kadar tekrarlar. Sonra başka bir şey dikkatini çeker. Keşfettiği şeyi öğrenene kadar tekrarlar. “m”, “g” ve “b” gibi sessiz harfleri çıkarmaya başlar. Elmanız televizyon veya bilgisayardan lisan öğrenemez. Bu nedenle elektronik aletleri kapatıp Elmanızla karşılıklı konuşmalısınız.

Duygularını sizin kadar kompleks yollarla gösteremese bile, mutluluğunu, mutsuzluğunu, sevgisini, kızgınlığını, sıkıldığını size gösterir.  Kucak istediğinde kollarını kaldırır, odaya girdiğinizde sevinir, onu bıraktığınızda ağlar ve bu şekilde sizinle iletişim kurar. Kucağınıza aldığınızda sizi öper gibi yapabilir. Size sarılır.  Ona komiklik yaparak güldürebilirsiniz. Değişik yüz ifadeleri, değişik sesler çıkararak oynayabilirsiniz. Espri anlayışı gelişmeye başlar.

Elmanız artık sosyal bir birey. Etraf dikkatini çeker ve beslenme sırasında dikkati dağılır. Döner ve dışarıda duyduğu bir sese cevap verir veya gördüğü bir şey ile ilgilenir. Sessiz sakin bir yerde emzirmeye çalışın. Etrafta ilgisini çekecek şey bulunmamasına, sesler ile irkilmemesi için sessiz bir ortam olmasına çalışın. Hatta sakin tempolu hafif bir müzik veya sizin her zaman söylediğiniz sakin bir şarkı da onun dikkatini memeye vermesini sağlayabilir.

Bu ay uyku rutininizi oturtmuş olmalısınız. Bebeğiniz hiçbir desteğe ihtiyaç duymadan kendi yatağında kendisi uyuyabiliyor olmalı. Ev halkına, hatta odalara “iyi geceler” dedikten sonra “biz uyumaya gidiyoruz” deyip daha sessiz loş bir ortama çekilmek, sıcak bir banyo, masaj, giyinme, sakin bir şarkı, kitap okuma vs gibi her gün aynı rutini içeren aktiviteler dizisi sonrası bebeğinizi sırtını kaşıyarak, okşayarak uykuya iyice hazırlayıp yatağına bırakınız. Bu uyku rutinini baba ile paylaşarak yapabilirsiniz. Banyoyu beraber yaptırmak, masajı baba, giydirmeyi anne vs gibi. Veya her gece dönüşümlü yapabilirsiniz. Bir gece baba bir gece anne gibi. Bebeğinizle sükunet içinde geçirilen bu zamanlar bire bir ilişkinizin kuvvetlenmesi için önemli zamanlardır.

Bebeğiniz bu aylarda çok hareketlendiğinden onu asla yüksek bir yerde yalnız bırakmayın. En güzel ortam yere ona uygun bir oyun matı koyarak üzerine bırakmaktır. Bebeğiniz için uygun oyun matı yerden soğuk geçirmeyecek şekilde kalın ve dokusu uygun bir malzeme olmalıdır. İleride ayağa kalktığında ayağı kaymayacak şekilde kaymaz yüzey olması, temizlemesi silmesi kolay düz bir yüzey olması, aralarına pislik girmeyecek şekilde tek parça olması kullanım kolaylığı sağlar. Üzeri kolay silinir temizlenir olmalıdır. Mümkünse su geçirmez olması, ıslandığında kurulanabilir olması uygun olur. Bebeğiniz düşerse kafası acımayacak şekilde yumuşak ve darbe emici özellikte olması, yürümeye çalıştığında, üzerinde ayağa kalktığında, ayakları gömülmeyecek, üzerinde dengesi bozulmayacak kadar sert olmalıdır.

Bu dönemde yabancıları yadırgamaya başlar. Yabancı birisi, tanıdık olsa da sık görmediği birisi, aniden onu kucağına alacak olsa ağlayarak tepki gösterir. Annenin duygularını referans alır.  Yakınlarınıza Elmanızla ilgilenmeleri için biraz zaman ayırmalarını tavsiye edin. Bir süre sizin kucağınızda, güvende hissettiği sırada, onunla zaman geçirmelerini ve güven kazandıktan sonra onu almalarını söyleyin. Çok kalabalık alışılmadık ortamlarda hep onunla olun. Bu nazik dönemde sabır ve sükûnetle anne baba dışındaki insanlara alışması ve sosyalleşmesi için fırsat yaratmaya ama onu yavaş yavaş alıştırarak diğer kişilere bırakmaya çalışın. Tabii ki çocuk huzursuz oluyor diye eve kapanıp kimselerle görüşmeyin demiyorum. Aksine Elmanıza diğer insanlara da alışması için sıkça fırsat yaratın.

Bu aylarda hafızası gelişmeye başlar. Kısa süre öncesini hatırlar. Gözü ile görmediği şeyin var olduğunu bilir. “Object Permanence” “ Oyuncağı görmüyorum ama biliyorum örtünün altında”, “Anne burada değil ama içeride.” Oyuncakları saklayarak oyun oynayın. Önceleri oyuncağın bir kısmını örtün. Küçük bir kısmını gördüğü oyuncağı arayıp çıkarabilir. Bu dönemde “Saklan saklan” oyunu da güzel bir oyundur. Bebeğinizin yüzünü örtün ve “Anne nerede? Anne yok” deyin ve aniden örtüyü kaldırıp “Anne buradaaa” diye heyecanlı bir oyun yaratın. Küçük Elmanız heyecanla örtüyü kaldırmayı ve anneyi görmeyi bekleyecektir. Bir süre sonra örtüyü kendisi örtüp, kaldırabilir.

Küçük Elmanızın artık zekâsı da hızla gelişir. Planlar yapmaya başlar ve organize hareket eder. İstediğine ulaşmak için sizin bakmadığınız bir zamanı kollamak, ona yasak olan bir şeye kavuşmak için sizi kandırmaya, şirinlik yapmaya çalışmak, istediği bir objeye ulaşmak için hızlı hareket etmek gibi ondan beklemediğiniz cinlikler yapar.

6 aylık Elmanız:

• Her yöne dönebilir, başını bağımsız istediği gibi çevirebilir.
• Karnı yerde sürünebilir,
• Oturabilir, nadiren yatar pozisyondan oturma pozisyonuna gelir.
• Objeyi bir elinden diğerine çok rahatlıkla geçirir.
• Ses çıkarabildiği objeleri sallamaktan hoşlanır. Çıkarabildiği sesleri başkalarıyla paylaşmak ister.
• Yere attığı oyuncağı vermenizi ister.
• Yüzünüzle oynamaktan, saç çekmekten hoşlanır.
• Elleriyle kendini beslemeye çalışır, yemekle karın doyurmaktan çok oynamak için ilgilenir.
• Henüz konuşamasa bile onu ilgilendiren, çok kullanılan temel sözcükleri tanır.
• Duygularını belli eder. Mimiklerle, farklı sesler çıkararak, vücut diliyle mutluluğunu, sevgisini, korkusunu, sabırsızlığını, heyecanını ve pek çok duyguyu ifade edebilir.

6 Aylık Elmanın Beslenmesi:

Anne sütünüz yettiği sürece ilk 6 ay sadece anne sütü, yetmediği durumlarda formül mama takviyesi.  Anne sütü ile beraber formül mama kullanıyorsanız asla biberon kullanmamalısınız. Biberona alışan bebekler daha sonra anne memesini almakta zorlanırlar. Formül mama kaşıkla, kadehle, bardakla veya doktorunuzun tavsiye edeceği başka yollar ile bebeğe verilmelidir. Anne sütü herhangi bir nedenle kullanılamayan sadece formül mama ile beslenen bebekler biberon kullanabilirler.

4-6 ay arası katı gıdalara başlama yaşıdır. Anne sütü ile gelişimi yavaşladı ise yavaş yavaş püre şeklinde veya küçük parçalar olarak katı gıdaya geçilir. Bu ayda Elmanız katı gıdalara ilgi duymaya, kendini beslemeye başlayabilir. Sizin yediğiniz şeylere heves eder. bu aralar zaten her şeyi ağzına götürür. Bu dönemde meyve fileleri ile eline meyve, haşlanmış sebze verirseniz kendisi kemirebilir. Katı gıdaya başlama yaşı bebeğinizin büyümesine, gelişimine, sizin ve doktorunuzun eğilimine bağlıdır. Katı gıdalar başlandığında bebeğiniz dik pozisyonda beslenmelidir. Ana kucağında, kucakta veya mama iskemlesinde yarı oturur veya tam oturur şekilde beslenmelidir. Artık mama iskemlesi alma zamanıdır. Tam oturamasa bile mama iskemlesine bağlanarak dik durabiliyorsa mama iskemlesi kısa süreli kullanılabilir.

Ona yavaş yavaş eli ile yemesi için fırsat verin. Eli ile tutabileceği ince uzun yiyeceklerden eline verin ve kendisi yemesi için teşvik edin. Bu aylarda ısırmayı öğrenmelidir. Bu dönemde dişi olmadığı düşünülürse verdiğiniz yiyecekler ya damağı ile ezebileceği yumuşaklıkta veya ağızda eriyebilen özellikte ya da kolay koparamayacağı ama ağzına götürdüğünde emerek tadını alabileceği ve böylelikle yeme zevkini fark edebileceği yiyecekler olmalıdır.  Sulu bir yiyecek içinde verilen taneler en tehlikeli beslenme şeklidir. Mesela yarı robotlanmış sebze veya şehriye çorbası… Sulu şeyi emerek yutmak isteyen bebeğiniz emdiği sırada karışım içindeki taneler nefes borusunu tıkayarak boğulmasına sebep olur. Damağı ile ezebileceği yumuşaklıkta bütün parça ağzına verildiğinde bu parçayı ememeyeceği için mecburen geveleyecek, ezecek ve yutacaktır. Eline mesela muz gibi, ekmek parçası gibi, kopup parçalanmayacak kadar sağlam, ama damağı ile ezebileceği kadar yumuşak, avucu ile kavrayabileceği ince uzun yiyecekler verin. Kendisi yemeği deneyimlesin. Siz aile sofranıza alın ve onun da eline bir şeyler verin. Yiyecek bir şey olmasa bile kaşık, bardak gibi boş da olsa yemeyi deneyimleyeceği bir fırsat yaratın. Biberonla besleniyorsa hemen uyku öncesi yatarak emmesine izin vermeyin. Sabaha kadar ağızda kalan besin artıkları diş çürüklerine sebep olur. Ayrıca yatarak beslenme orta kulak enfeksiyonlarına zemin hazırlar.

Bu ay:

• Gelişimini değerlendirmek ve sağlık kontrolü için doktorunuzu ziyaret edin.
• Karma aşı (Difteri, Boğmaca, Tetanoz, Çocuk Felci, Menenjit) üçüncü doz,
• Hepatit B aşısı üçüncü doz,
• Ağızdan Çocuk Felci aşısının ilk dozu yapılacak.

Çocuk felci aşısı ağızdan damla şeklinde bir aşıdır ve bu aşı nedeni ile bebeğinizin canı yanmayacak.

Diğer iki aşı için her iki uyluk ön yüze ve sağ kol kasına ağrı kesici kreminizi (Emla veya Anestol) sürmeyi unutmayın.  Aşı reaksiyonları, ateş huysuzluk, huzursuzluk, yapılan bölgede şişlik, sıcaklık, hassasiyet olabilir. Daha önceki aşılarda reaksiyon olmasa bile yaş ilerledikçe aşı reaksiyonları artar ve bu aşıda reaksiyon olabilir.

Dikkat! Evde ağrı kesici, ateş düşürücü ilacınız var mı? Ertesi güne önemli bir şey koymamaya çalışın Elmanız huysuz huzursuz olabilir.

D vitaminine devam ediyorsunuz değil mi?

Demir vermeyi unutmuyorsunuz değil mi? Kilosuna göre artırmayı unutmayın.

Bu ay bir kez göz doktoruna götürerek göz muayenesi yapılması uygun olur. Ailede gözlük kullanan varsa veya göz ile ilgili şikayet varsa bu öneriyi mutlaka dikkate almalısınız. Hiç sorun yoksa 1 yaşa kadar başka bir zaman da göz kontrolü yapabilirsiniz.

OYUNLAR:

• Jimnastik halısı
• Çıngıraklı çoraplar
• Çıngıraklar
• Dişlikler
• Ses çıkaran basit müzik aletleri
• Yumuşak oyuncaklar, bebekler, uyku oyuncağı
• Tekrarlanan oyunlar (hafıza geliştirir)
• Su oyunları
• Konuşma, anlatma
• Sesli ışıklı oyuncaklar
• Ayna
• Saklama, saklanma oyunları
• Kitaplar