2.5 yaş çocuğunuzun büyüdüğü birçok beceriyi kazandığı, bağımsızlık duygusunun arttığı dönemdir. Bu yaşlarda kendisinin, sizin ve çevrenin limitlerini öğrenmek üzere yola çıkmıştır. Hem kendi gücünü sonuna kadar dener ve yapabileceklerini keşfetmeye çalışır. Bazı çocuklar temkinlidir, küçük küçük denerler, bazıları gözü karadır olmadık yerlere tırmanmak, atlamak zıplamak gibi tehlikeli olabilecek davranışlar sergileyebilirler. Sizin sınırlarınızı zorlarlar. Siz nereye kadar izin veriyorsunuz, aile büyükleri nereye kadar izin veriyor, kimden neyi nereye kadar isteyebilir? Tüm bu saptamaları yapmak için zaman zaman sınırları zorlamak ve elde edene kadar çeşitli davranışlar sergilemek ve sonunda net sınırları öğrenmek isterler. Siz her zaman olduğu gibi net ve tutarlı olmak zorundasınız. Bir gün yapmasını onayladığınız bir şeyi başka gün onaylamamak, ağzınızdan “hayır, yapma” kelimeleri çıkarken mimiklerinizle onaylar gibi gülümsemek, bir ebeveynin “hayır” dediği şeye diğerinin “evet” demesi çocuğun kafasının karışmasına sebep olur. Artık giderek bağımsız olma yolunda, kendi kararlarını vermeye çalışırlar. Aslında çok da doğru karar veremez ve çoğu kere ne yapacağını bilemez ve bazen birbirine ters iki şeyi birden isteyebilirler. Hala korunmaya ihtiyaçları vardır. Her ileri adımları tehlikeli olabilir ve sizin tarafınızdan durdurulduklarında düş kırıklığına uğrar ve öfkelenirler. Bağımsızlık duygularının ağır bastığı bu dönemde bulunduğu ortamı kontrol etme isteği, istediklerini size yaptırma dürtüsü onların bu dönemde negatif olmasına neden olabilir. İsyankâr, kavgacı bir tutum sergileyebilirler. Duygularını kontrol edemediği için tekmeleme, ısırma, bağırma, çığlık atma, ağlama gibi aşırı davranışlarda bulunabilirler. Kendilerine veya başkalarına zarar verebilirler. Bunları daha çok size yaparlar. Komşularınız, arkadaşlarınız çocuğunuz hakkında çok güzel şeyler söyleyebilir. Onlarla olduğu zaman çok uslu, sakin olduğunu söyleyebilirler. Akıllı küçük Elma sadece güvendiği kişiler yanında tehlikeli olabilecek sınırları zorlar. Bilir ki siz onu korursunuz. Çok güvenmediği, onu koruyacağına inanmadığı kişilere bu davranışlarda bulunmaz. Daha öncelerde daha iyi uyuyan, daha iyi yiyen, daha uyumlu çocukların bu dönemde biraz geriledikleri görülebilir. Bu gerileme sizi korkutmasın. Onların bu gelişimi ile birlikte bu dönemde onların da sizin de hayatınızda büyük değişikler olmaktadır. Emzik bırakılmış, anne sütü bitmiş olmalıdır. Bez çıkarılmış, karyolası, hatta yatak odası değişmiş, anne işe dönmüş, hatta bir kardeş gelmiş veya gelmek üzere olabilir. Tüm bu değişimler sırasında minik Elmalar etkilenmiş olabilirler. Daha önce korkmadıkları şeylerden korkabilirler. Size düşen şefkat ve ilginizi eksiltmeden tüm dikkatinizi ona vermek ve ihtiyaçları doğru saptamaktır. Zaman zaman ağlamasına izin vermeli, ağladığı, tutturduğu zaman öfkeli, negatif bir duygu ile değil, şefkatli, sevgi dolu bir tutumla, izin veriyorsa sarılarak, vermiyorsa yanında destek olarak, onu anlayarak durmalı, anladığınızı belli eden sözlerinizle onun o anki duygularını kelimelere dökmeli, ağlayarak sakinlemesine izin vermelisiniz. “Eveeet, muayene olmak çok zor, kuzum endişe ediyor, doktor teyzeden korkuyor… Kuzucuğum ben buradayım, seni koruyorum, sana zarar gelmeyecek, doktor teyze sana yardım etmeye çalışıyor. Ağlamak istersen ağlayabilirsin, sakinleşmek için ağlayabilirsin. Ben buradayım, yanındayım. Ağla canım. İstersen kucağımda ağlayabilirsin.” Ve bu arada çocuklara seçenek sunmak ve karar vermelerini istemek, onlara iyi gelir ve kendileri seçtiklerinde uygulamaları kolaylaşır. “Nerede muayene olmak istersin? Muayene masasında mı, annenin kucağında mı? Muayene masasına kendin mi tırmanmak istersin, ben mi seni çıkarayım?”
Bu yaşlarda ne kadar güvenli ve tatmin olmuş hissederlerse, ileride o kadar bağımsız ve uyumlu olmaları ihtimali daha fazladır. Bu pozitif duyguların gelişebilmesi için ona güven vermelisiniz. Ona hiç yalan söylememeli, en basit konularda bile güvenilir olmalı, sevginizi ve her zaman onu koruduğunuzu hissettirmelisiniz. Sınır koyarken tutarlı olmalı, mümkün olduğunca onun keşfetme, öğrenme duygularını gözeterek zarar vermeyecek konularda geniş olmalı, ancak tehlikeleri de önlemelisiniz. Sizin öğrettiğiniz doğrultuda zamanla neler yapabileceğini, tehlikeleri öğrenir. Buradaki tılsım tutarlı olmak ve bu belirlenen sınırların hep aynı kalmasıdır. Zamanla kendisi yapabileceklerini ve yapamayacaklarını öğrenir. Kendi başarılarından ve kendisinden memnun oldukça, özgüveni gelişir ve negatif davranışlar giderek azalır.
Eğer 2.5 yaşındaki Elmanız çok sessiz, sakin, içine kapanık, mutsuz, hiçbir şeyden mutlu olmayan bir ruh hali içindeyse doktorunuza danışın. Fark etmediğiniz gizli bir faktörün tetiklediği bir depresyon olabilir.
Minik Elma kaba motor hareketlerden yerinde zıplama denemeleri yapıyor olabilir. Küçük küçük zıplamalar giderek yatak üzerinde ve yaylı zıplama oyuncakları üzerinde zıplama denemeleri yapmak, yerde daha yukarıya zıplamak şeklinde gelişmeye devam eder. Merdiven çıkmakta ustalaşmış, hatta zıplayarak merdiven çıkmaya çalışıyor olabilir. Merdiven inmeyi de artık başarabilir. Yürümede ustalaşmıştır, adımlarını güvenli atar. Önüne çıkan küçük engellerin üzerinden atlayabilir, kendince uzağa atlamaya çalışır. 1-2 basamak gibi yüksekçe yerlerden atlamaya çalışır. 3-6 saniye kadar tek ayak üzerinde durması mümkündür. Kapıları açıp kapayabilir.
İnce motor kasları da gelişmiştir. Küpleri üst üste dizebilir, dengelerini koruyabilir. 7-9 adet küpü üst üste koyabilir. 5-6 parçalı yapbozları yapabilir. Şekilleri yerleştirebilir. Karalama yapabilir. Kendince resimler yapmaya başlar. Giyinme soyunma konusunda da giderek ustalaşmaktadır. Büyük ayakkabıları giymeyi dener. Düğme iliklemeye çalışır. Tahmin etmediğiniz birçok aleti kullanmayı başarır. Mesela kalem tutmak, tarak ile saç taramak, diş fırçalamak gibi aletleri kullanarak yapılan işleri becermeye başlar. Oyuncak tornavida, steteskop kullanmaya çalışır.
Dil gelişimi konusunda da ilerlemiştir. 200-250 kelime konuşabilir, 2-3 kelimeli cümleler yapabilir, şarkı söyleyebilirler. Masal dinleyebilir, hafızasındaki hikayeyi anlatabilirler. ”Niye? Neden?” soruları sorarlar. Yer bildiren terimleri anlar, zamirleri kullanmaya başlarlar. “Sen/ben” kavramı yavaş yavaş anlaşılır olur. Zaman kavramı henüz gelişmemiştir. Kitaplardaki resimleri tanır, isimlerini bilir, söylerler. Resimlerdeki duyguları, hareketleri anlarlar. “Üzülmüş, kızmış, üşümüş” gösterebilirler. 2-3 aşamalı komutları anlar, uygularlar. Yeni kelimeler öğrenmeye çalışırlar. “Koşmak, açmak” gibi hareketlerin isimlerini öğrenmeye çalışırlar. Uzun kelimeleri kısaltarak kullanması, zor kelimelere benzer başka kelimeler uydurmaları mümkündür.
Kişisel sosyal olarak gelişmişlerdir. Kendileri yemek yiyebilir, çatal bıçak kullanabilir, bardaktan su içebilir, ellerini yıkayıp kurulayabilir, dişlerini fırçalar, saçını taramaya çalışırlar. Soyunmayı başarır, giyinmeye çalışır. Şapka, terlik giyebilir, tişört giymeye çalışırlar. Düğme iliklemeye çalışırlar. Ebeveynlerini taklit etmeye, onlar gibi davranmaya gayret ederler.
Dikkat süreleri 10 dakikadır. Uzun süre odaklanamazlar. Diğer çocuklarla oynamak ister, yavaş yavaş sosyalleşirler. Onlarla paylaşarak oyun kurmaya başlar, sıra bekleyebilirler. Başkalarının duyguları ile de ilgilenir, empati yapmaya başlarlar. Arkadaşlarını adı ile tanır. Kendi adını, yaşını bilir.
Artık yavaş yavaş düzenli olmaya başlarlar. Oyuncakları gruplayabilirler. Bu sıralarda bir etkinlik sonrası oyuncakları toplamak konusunda eğitmeye başlamak mümkündür. Bir grup oyuncağı toplamadan diğerini dökmemek öğretilebilir. Bu dönemde takdir edilmek en güçlü motivasyon aracıdır. Sizin sesinizin tonundaki gizli takdirleri bile anlar. Onun davranışlarını takdir etmek iyi davranışların pekişmesini sağlar.
Hayal gücü gelişmiştir. Hayal mi gerçek mi ayırt edemeyebilirler. Hayali arkadaşları olabilir. Bu yaşta yalan/gerçek/ hayal ayırt edemeyebilir. Hayalindeki kurguyu size anlattığında yalan söylediğini düşünmeyin. O sadece o hayale çok inanmıştır.
Büyük karyolaya geçmek, kendi odasına geçmek, bezi bırakmak, anne sütünü, emziği, biberonu bırakmak bu zamanlara rastlar. Çok fazla değişimin olduğu bu dönemde günlük hayatta zorlanırlar. Bu nedenle gece uykuları bozulabilir. Rüya görmeye, kâbus görmeye başlarlar. Gece sık uyanırlar. Gündüz uykuları bir keredir. 1-2 saat uyuyabilirler.
30 Aylık / 2.5 Yaşında Elmanız
- Koşmaya başlamıştır, merdiven çıkıp inebilir, zıplayıp atlayabilir.
- 7-9 küpten kule yapabilir,
- 200-250 kelime söyleyebilir, uzun cümleler yapabilir, zamir kullanabilir.
- Soyunup giyinmeye, düğme iliklemeye çalışır.
- Arkadaşları ile oyun oynamaya başlar, paylaşmayı, sıra beklemeyi öğrenir.
Bu Ay:
- 30 ay/2.5 yaş ta büyüme ve gelişiminin değerlendirilmesi, sağlık kontrolleri için doktor kontrolüne gerek vardır.
- Yürümesi ve hareketleri değerlendirilmeli, içe basma, dışa basma, bacaklarda eğrilik var mı kontrol edilmeli gerekirse ortopedik değerlendirme yapılmalıdır.
Bu Yaşın Oyunları:
- Saklambaç
- Kovalamaca
- Atma tutma
- Bowling
- Çizgi üzerinde yürüme
- Balon yakalamaca
- Oyun hamuru
- Su oyunları
- Arabalar, bebekler
- Zıt kavramlar
- Sembolik oyunlar
- Oyun kurgulama
- Üzerine binilen oyuncaklar
- Müzikli düğmeli oyuncaklar
- Dokunsal / Renkli kitaplar
- Kitap okuma (uyku öncesi 5-10 dak.)
- Resim yapma
- Parmak boyası, el baskısı
- Tekerleme, şarkı
- Yap boz (5-6 parçalı)
- Oyun arkadaşı (birlikte oynamaz)
- Ev işlerine yardım, sorumluluk verme
Not: Her bebeğin gelişimi farklıdır. Her biri başka bir alanda ileri olabilir. Bebeğinizi asla diğer bebeklerle karşılaştırmayın. Ayına uygun gelişmediğini düşündüğünüzde doktorunuza danışın