Tam olarak taban basan ve dengeli yürüyen çocuk artık ayakkabı giyebilir. Yalınayak yürümek, veya çorap gibi sert olmayan bir şey giymek her durumda daha sağlıklıdır. Ancak yürüyen çocuk dışarıda sert ve kirli zeminlerde de yürüyecektir. Ayakkabı ayağı koruyan bir giyimdir ve ilk adımlar için uygun bir ayakkabı seçilmelidir. Daha önce ayağı korumak için bir şeyler giydirilse de onların tabanı yumuşak olmalı ve çorap/patik niteliğinde olmalıdır. İlk adım ayakkabısı önemlidir. Ayaklar bu ayakkabı ile şekil alacağından bazı özelliklerine dikkat ederek alınmalıdır. Bu konuda yardımcı bilgi size tarafımızdan verilecektir. Unutmayın ki ayakkabı yürümeyi kolaylaştıran bir araç değil sadece ayağı koruyan bir kılıftır. Evde ayakkabı giydirmeyin ve yalın ayak, çorapla yürümesine izin verin. Hatta taş, kum, çimen gibi değişik yüzeylerde, minder gibi yumuşak zeminlerde de yürümeyi deneyimlemelidir. Bu şekilde ayak tabanı kasları daha iyi gelişecektir.

Bebeğiniz bu sıralar oturup sakin oynamayı da deneyebilir ama genellikle hareketli gürültülü oyunları tercih etmektedir. El kasları gelişmektedir. Oyuncakları tutmak, kavramak, atmak, fırlatmak gibi ince motor deneyimler yaşar. Kutuya küçük oyuncak parçalarını doldurmak, boşaltmak, fırlatıp atmak en çok sevdiği oyunlardan birisidir. Ses çıkarmak, oyuncakları birbirine vurmak, eline aldığı bir kaşık, kepçe ile tencerelere vurmak ona çok eğlendirici bir oyundur.

Hala beyin gelişmeye devam etmektedir ama bu aylarda bebeğinizin en hızlı gelişen özelliği konuşma ve anlama kapasitesidir. Neredeyse her kelimeyi taklit etme çabası içindedir. Basit komutları alır. “Topunu getir.” Dediğinizde, bunu anlayacak ve topunu getirecektir. Çok adımlı komutları, uzun cümleleri basitleştirerek, kısa komutlar basit kelimeler ile ifade ederek onun daha kolay anlamasını sağlayın. O anladıkça size cevap verme ve bir diyalog oluşturma konusunda daha hevesli olacaktır.  Kendince konuşacak, cümleler vurgular yapacak, anlattığını sanacak ama sizin anladığınız kelimeler henüz çıkmayacaktır. Şimdilik her sesi, vurguyu, duyguyu taklit eder. Arada anladığınız bazı kelimeler de çıkacaktır. Onunla konuşurken işaretlerinizle ipucu verin ve size cevap vermesini bekleyin. Mesela “ağzın nerede” derken ağzını işaret edebilir veya siz ağzınızı açarak ağız neresidir gösterebilirsiniz. “kaşığı bana ver” deyip kaşığı işaret edebilirsiniz. Her aşamada konuşup cisimleri adlandırabilirsiniz. Mesela bir market alışverişi ona çok şey öğretebilir. Tüm meyve ve sebzeleri, ekmeği, sütü gösterip adlarını söyleyerek onun da tekrarlamasını isteyebilir, aldığınız elmaları sayarak poşete koyabilir, aldığınız şeylerin renklerini söyleyebilirsiniz. Bunları hemen öğrenmesini beklemeyin ama siz hep söyleyin. Küçük Elma bu sıralar hep kayıtta. Bir süre sonra hiç ummadığınız bir sırada bu kelimeler onun dilinden de dökülecek. “Teşekkür ederim” ve “lütfen” gibi ifadeleri sıkça kullanın. Siz örnek aldığını unutmayın.

Bu dönemde kitaplar çok eğiticidir ve bebeğinizin çok dikkatini çeker. Resimlere bakmayı, sayfaları çevirmeyi çok sevecektir. Pearson çocuk kitapları, Nesil Çocuk bebek kitapları, Uçan Fil yayınları, ABC bebek kitapları, kartları, İş bankası yayınları, Doğan Egmond Yayıncılık bebek kitapları yapmaktadır. Büyük kitapçılardan, internetten bu kitapları temin edebilirsiniz. İstanbul Akatlar’da Kids Nook çocuklara kitap okumayı sevdirmek amaçlı hikaye anlatımları ile oyunu birleştirerek çocuklara kitap sevgisi ve okumayı aşılayan etkinlikler düzenlemekte ve hemen hemen her yayınevinin çocuk kitaplarını bulundurmaktadır. Dokunduğunda değişik doku hissi veren parçalarla, deliklerle, küçük kapakçıklarla, seslerle zenginleştirilmiş kitaplar bebeklerin daha çok ilgisini çekmektedir. Sayfalarda tek, basit ve net bir şekil olan, çok karmaşık resimler, renkler olmayan kitaplar daha uygundur. Bebek bu sıralarda hikaye dinlemekten ziyade renkleri, şekilleri keşfetmek, dokunmak, değişik dokuları keşfetmek, sayfa çevirmek, açıp kapamak gibi el becerilerini geliştirmek gibi nedenlerle kitaplarla ilgilenir. Siz de onunla kitap bakarken okumaktan ziyade kendi cümlelerinizle sayfadaki resimleri tanıtıp bir cümlelik bir anlam katabilirsiniz. Mesela sayfadaki elmayı gösterip “kırmızı elma, Hera kırmızı elmayı çok sever” veya küçük ördeği gösterip “küçük ördek, annesini kaybetmiş, bakalım annesi nerede” gibi basit tek cümlelerle sayfaya dikkatini çekebilirsiniz.

Bu sıralar emzik ve biberon bırakma zamanıdır. Konuşma becerilerinin arttığı bu zamanda ağzında emzik olması bebeğinizin konuşma becerilerini geriletir. Önceleri gündüz kullanımını azaltarak kesip daha sonra da gece kullanımını kesmeniz uygun olur. Aynı şekilde eğer biberon kullanıyorsa biberonla içilen şeyleri bardakla içmesine alıştırmak daha sonra da kademeli olarak biberonu kesmek gerekir. Bundan sonra çıkan veya çıkacak olan dişleri bozmak, biberon çürüklerine neden olmak, damak yapısını bozmak gibi sakıncalar vardır. 1 yaştan sonra emzik ve biberon kullanılmamalıdır.

Son birkaç aydır bebeğiniz sizden ayrılmak istememektedir. Bu aralar bu duygu iyice belirginleşir. Onu bakıcıya ya da bir aile ferdine bırakmak zor olabilir. Sizi sevmesi ve size bağlanması hoşunuza gidiyor olabilir. Onunla ayrılma zamanlarını trajediye çevirmeden kısa ve net bir veda ile ayrılın. Arkanıza dönüp bakmayın. Zaten siz kapıdan çıktıktan hemen sonra gözyaşları dinecektir. Eğer çocuğunuz siz yokken mutsuz ise onu bıraktığınız kişide bir sorun olup olmadığını araştırın. Çünkü bıraktığınız kişi de bebeğinizi seviyor ve onunla da iyi zaman geçiriyorsa, ayrılırken problem çıkarsa da, siz çıktıktan sonra onunla da mutlu olacak ve keyifli olacaktır.

Bebeğiniz artık yavaş yavaş bağımsızlığını kazanmak zorundadır. Tabii size bağımlıdır ve etrafında olmanız onu mutlu edecek güven verecektir. Ama diğer bir odaya gittiğinde hemen peşinden koşmayın, bir süre yalnız kalması ve sizden uzaklaşmasına izin verin. Başka bir odaya gittiğinizde arkanızdan seslendiğinde hemen koşup yanına gelmeyin.  Gerekirse seslenin ve gelmesini söyleyin. Gelip gelmeme özgürlüğünü ona tanıyın. Bu onun bağımsızlık çabalarıdır, ona destek olun. Merak etmeyin o yürüyüp gidecek ama uzaklaşsa da etrafında olup olmadığınızı kontrol edecektir.

Bebeğiniz artık sürekli kucakta durmak istemez. Sadece canı istediği zaman kucağa alınıp sevilmeyi tercih eder. Kendi kendine oynamasına, etrafı keşfetmesine fırsat tanıyın. Tercihlerini önemseyin. Böylelikle kişiliği gelişecektir. Kendi kendine bir şeyler yapmaya çalışır ve siz onun yerine yaparsanız bundan rahatsız olabilir. Sorumluluk verin. Kendine güvenmesi için bu çok önemli. Fakat yine de sizin yüzde yüz ilginize ihtiyacı olduğunu unutmayın. Sabretmeyi öğrenmesi gerekir, yani artık isteklerini biraz erteleme konusunda ona destek olun. Her çağırdığında koşmayabilirsiniz. Her fırsatta sevginizi göstermeyi ihmal etmeyin. Artık saf bebek hali bitmekte ve bilinçli sızlanmalar, şımarıklıklar başlamakta, dikkatli olun. Uykuya, yemeğe itiraz edebilir. İnatçı davranışları başlar. Hatalı davrandığında üzülür. Beğenilen hareketi yineler. Takdir edilmek hoşuna gider. Etrafında olan herkesin ilgisini çekmek ister. Sizin bir başkası ile kendi konularınıza dalmanıza izin vermez. Onu izlemenizi, onunla ilgilenmenizi bekler. Sizin sevginizden emin olursa sizi üzmek istemediği için daha işbirlikçi bir çocuğunuz olacaktır bunu unutmayın.

12 Aylık Elmanın beslenmesi:

Bu aya kadar bebeğiniz neredeyse aile sofrasından her şeyi deneyimlemiş olmalıdır. Sizinle sofrada oturup her şeyi yemelidir. Artık alerjik olduğu için kısıtladığımız her şey yavaş yavaş denenerek verilmelidir.  Anne sütü halen devam etmektedir. Elmanız oturarak aile sofranızda sebzeler, meyveler, yoğurt, kahvaltı gibi besinleri sizinle beraber normal ev yemekleri olarak tüketmelidir. Artık bebeğiniz kahvaltı, öğle yemeği ve akşam yemeği olarak 3 ana öğün ve sabah ile öğlen arası bir meyve ara öğünü, ikindide bir yoğurt ara öğünü ve gece yatarken doktorunuzun önerisine göre ya tahıllı bir süt öğünü veya sadece süt (anne sütü veya formül mama) olarak 3 ara öğün almalıdır. Gün boyunca 3-4 saatte bir,  gece uyanmalarda 1-2 kez anne sütü vermeye devam edilmelidir. Artık kendisi yemeli, kaşık çatal tutmak, bardakla su içmek konusunda deneyimlemesine izin verilmelidir. Yemek konusunda da tercihleri olabilir. Sevdiği sevmediği yemekler, itiraz ettiği bir kaşık, sevmediği bir bardak olabilir. Böyle basit konularda onunla inatlaşmamak, sevdiği şekilde davranmak, onu anlamak, kişisel tercihlerine saygı duymak, kişiliğini benimsemek ona iyi gelecektir. Sevmediği yiyecekleri sevdikleri ile birlikte sunmak, başka bir tabakta, başka bir sunuşla, başka bir pişirme tekniği ile denemek işe yarayabilir. Bu yaşta genellikle sulu yemeklerden çok eline alıp kolay yiyebileceği küçük parçaları, parmak gıdaları tercih eder. Çeşitli yemekler dürüm içinde, sigara böreği içinde sunulabilir.

12 Aylık Elmanız:

• Yardımsız uzun süre oturup oynayabilir,
• Hızlı emekleyebilir,
• Emekleyerek tırmanabilir,
• Tutunarak yürüyebilir,
• Tek elinden tutulunca yürüyebilir,
• Bazı çocuklar yardımsız yürüyebilir,
• Küçük şeyleri 2 parmağı ile tutabilir,
• Basit kelimeleri anlar ve tekrar eder,
• Jest mimik ve sesleri taklit eder,
• Müzik çaldığında sallanarak tepki verir,
• Amaca yönelik davranışlar sergiler örneğin oyuncağını gördüğünde almak için ona doğru ilerler,
• Yere düşerek gözden kaybolan nesnenin arkasından bakar, bulmaya çalışır,
• Tümüyle saklanmış nesneyi bulur (Örneğin oyuncağını bir örtünün altına sakladığınızda örtüyü kaldırarak nesneyi bulur. )
• Eline kalem verdiğinizde karalama hareketini taklit etmeye çalışır,
• Birbirinin içine geçen farklı büyüklükteki küpleri iç içe koyar,
• Al-ver gibi basit komutları anlar,
• Basit neden-sonuç ilişkileri kurabilir,
• Gözünün önünde saklanan nesneyi bulabilir,
• Küpleri üst üste koyarak kule yapabilir (en az 2 küp),
• İşaret parmağı ile adı söylenen nesneleri gösterir,

Bu ay:

• Gelişiminin değerlendirilmesi, sağlık kontrolleri ve bu aya uygun tavsiyeler için doktorunuzu ziyaret etmeyi ihmal etmeyin.
• Bu ay yine aşılar var.

1. Zatüre aşınızın rapel dozu,
2. Kızamık kızamıkçık kabakulak karma aşısı
3. Suçiçeği aşısı

Sağlık bakanlığı aşı takviminde olan aşılardır ve 3 iğne gerekmektedir. Doktora gelmeden önce 2 bacağına ve sağ kol kasına  da ağrı kesici krem sürmeyi unutmayın.

Aşılardan sonra reaksiyon olabilir. Yapılan yerde kızarıklık, ağrılı şişlik olabilir. Ateş yapabilir. Ateş olursa evde ateş düşürücü şurup veya fitil var mı? Ağrı veya şişlik olursa bacağına soğuk su ile pansuman yapabilirsiniz.

!!! Doktor randevunuzu doğum günü kutlamanıza göre ayarlayın. Küçük Elma doğum gününde aşı nedeni ile mutsuz olmasın, ateşli olmasın. Biliyorsunuz aşılar bir hafta önce, bir hafta sonra uygulanabilir.

• Zatüre aşısı ilk 24-48 saatte ateş, lokal reaksiyon, huysuzluk, huzursuzluk yapabilir.
• KKK aşısı 5-12. günler arasında hafif bir ateş, kızamık döküntüsü gibi bir döküntü yapabilir. Bu döküntünün bebeğinize zararı olmaz.
• Suçiçeği aşısı 1 ay içinde tek tük sivilce şeklinde bir döküntü yapabilir, dert etmeyin.

1 yaşta bebeğinize bir tahlil kontrolü yapmak ve bundan sonra gerek beslenmesi gerek vitamin takviyeleri için karar vermek gerekir.

• Kan sayımı nasıldır? Aklımıza gelmeyen gizli bir hastalık var mıdır? Kansızlık var mıdır?
• Şimdiye kadar verdiğiniz demir koruyucu dozdadır. Yeterli gelmiş midir? Artırmak gerekir mi? Yeterli midir, keselim mi?
• Verdiğimiz D vitamini yeterli olmuş mudur?
• Beslenmesi nasıldır, kalsiyumu, mineralleri uygun değerlerde midir?
• İdrar yollarında bir sorun var mıdır? Bakmazsak tespit edemeyeceğimiz herhangi bir idrar problemi var mıdır?
• Kakasında bir sorun var mıdır?
• Görmesi ne durumdadır? Herhangi bir göz kusuru var mıdır? Şimdiye kadar hiç göz muayenesi olmadıysa mutlaka bir göz doktoru ile görüşmelisiniz.

Bu ve buna benzer kontroller bebeğinizin her yaş gününde senede bir defa yapılmalı ve detaylı bir doktor muayenesinden geçmelidir. Unutmayın ki aramazsak bulamayacağımız sinsi bazı hastalıklar erkan teşhis ile yüz güldürücü sonuçlar vermektedir.

Şimdilik sonuçlar çıkana kadar:

• D vitaminine devam ediyorsunuz değil mi?
• Demir vermeyi unutmuyorsunuz değil mi? Kilosuna göre artırmayı unutmayın.
• 6 aylıkken göz muayenesi yaptırdınız mı? Yapılmadıysa şimdi zamanı. Göz muayenesi için bir göz doktorunu ziyaret edin.

Bu Yaşın Oyunları:

• Kaybet bul
• Bu ne oyunları
• Parmak kuklaları kullanarak masallar
• Şekillerin takılıp çıkarıldığı oyuncaklar
• Kapakları kapama
• Vücut bölümleri
• Renkler sayılar
• Zıt kavramlar
• Oyun arkadaşı (birlikte oynamaz)
• Itilerek oynanan oyuncaklar
• Üzerine binilen oyuncaklar
• Müzikli düğmeli oyuncaklar
• Renkli kitaplar, kitap okuma
• Değişik zeminlerde yürüme egzersizleri