Anneler genellikle bebeklerini kendi sütleri ile büyütmek isterler. Herhangi bir nedenle anne sütü vermek istemeyen, ya da veremeyen anneler bebeklerine hayvan sütleri çeşitli fabrikasyon işlemlerden geçirilerek anne sütüne benzetilmiş formül mamalar verebilirler. Hemen her annenin sütü vardır, bebeğine/bebeklerine yeterlidir. Ancak istediği halde bebeğini anne sütü ile besleyemeyen anne sayısı çoktur ve bunun büyük oranda sebebi ilk 1 ayda yapılan yanlış uygulamalardır.
Anne sütünü vermemesi gereken anne sayısı çok azdır. Genellikle çok önemli bir sebep olmadığı durumlarda anne sütü tercih edilmelidir.
Anne sütü vermemesi gerekenler:
- Ağır hasta olan anneler,
- Psikiyatrik hastalığı olanlar,
- Ergotamin, Lityum, Metotreksat gibi ilaçları kullananlar,
- Kloramfenikol, Tetrasiklin gibi antibiyotikleri kullananlar,
- Eroin, Kokain, Marihuana gibi bağımlılık yapan ilaç kullananlar,
- AİDS hastalığı olan anneler,
- Tedavi edilmemiş bruselloz olan anneler,
- Zona (Varicella Zoster Enfeksiyonu) olan anneler,
- Ebola virüs enfeksiyonu olan anneler,
- Aktif tüberküloz hastaları balgamda basil negatif olana kadar,
- Göğüs ve civarında aktif herpes enfeksiyonu (uçuk) olan anneler,
- Kemoterapi, radyoterapi alanlar,
- Radyoaktif ilaç alması gereken anneler,
- Bebeğinde metabolik hastalık (galaktozemi, fenil ketonüri, vs) tespit edilen anneler.
- Nikotin kullanan anneler,
*Annenin CMV enfeksiyonu, Hepatit B taşıyıcısı olması, mastit meme apsesi olması emzirmeye engel değildir. Göğüslerden kan aksa da, göğüs uçları çok yara olsa da, yüksek ateş olsa da bebeği emzirmekte sakınca yoktur.
Emziren annelerin alkol, sigara ve kafein kullanmaları tercih edilmez. Psikolojik olarak çok zorlandıklarında mümkün olan en az miktarda kullanmalı, emzirme saati kullanma zamanına göre ayarlanmalıdır.
Kullanımı Güvenli İlaçlar:
- Ağrı kesici, ateş düşürücü ilaçlardan Parasetamol, ibuprofen, asetilsalisilik asit
- Antibiyotiklerden Penisilinler, sefalosporinler, eritromisin
- Pıhtılaşma önleyici ilaçlardan Heparin, warfarin
- Antidepresean Sertalin, paroksetin
- Bronş genişletici, nefes açıcı ilaçlardan Salbutamol
- Kabızlık giderici ilaçlardan Senna, psyllium, dokusat
- Tansiyon ilaçlarından ACE inhibitörleri, Ca++ kanal blokörleri
- Kortizonlardan Prednizon
- Şeker ilaçlarından Insulin, tolbutamid
- Besin Takviyelerinden Demir, folik asit,vitamin B, vitamin C
Güvenli olmayan bir ilaç söz konusu olduğunda eğer anne bebeğini kendi sütü ile besliyorsa:
1.İlacın kullanılmaması
- İlaç tedavisinin ertelenmesi,
- Süte az geçen ilaçların kullanılması tercihlerinden birini yapmak zorunda kalır. Annenin sağlığı önemlidir. Mutlaka ilaç kullanması gerekiyor ve bu ilaç da bebeğe zararlı olabilecek bir ilaç ise bebek anne sütü ile beslenmemeli, yerine uygun bir formül mama tercih edilmelidir.
Annenin kullandığı ilaçların çok az bir kısmı bebeğe geçer. Ancak bebeklerin karaciğeri ve böbrekleri bu yabancı kimyasalları bertaraf edecek kadar gelişmiş olmadığından bebekte çok az miktarlar da etkili olur. O nedenle annenin ilaç kullanımı bebek için önemlidir. Az zararlı bir ilaç kullanılacaksa beslenme ve ilaç kullanma saatleri düzenlenerek, bebek dikkatle izlenerek anne sütü verilmeye devam edilir. İlaç alındıktan 1-2 saat sonra süt ilaç konsantrasyonu maksimum seviyeye çıkar. Anne ilacı emzirmeyi bitirdikten sonra veya emzirmeden 3-4 saat önce almalıdır. Bu süre anne kanındaki ilaç konsantrasyonunun düşmesine ve dolayısı ile sütteki konsantrasyonun düşük olmasına yardım edecektir.